Producenci maszyn i instalacji, a także producenci urządzeń elektrycznych muszą określić zagrożenia i ryzyko związane z ich produktami. Jest to wymóg prawny, np. wynikający z dyrektywy maszynowej, nowego rozporządzenia w sprawie maszyn lub dyrektywy niskonapięciowej.
Międzynarodowa norma EN ISO 12100 wyjaśnia procedurę analizy ryzyka i oceny ryzyka.
Dzięki ocenie ryzyka konstruktorzy identyfikują zagrożenia związane z produktem, maszynami lub urządzeniem elektrycznym.
Celem jest wczesne rozpoznanie potencjalnych zagrożeń i podjęcie odpowiednich środków ochronnych w celu zapewnienia bezpieczeństwa ludzi, środowiska i innych obiektów.
Czy ocena ryzyka jest dobrowolna czy wymagana przez prawo?
Dyrektywa maszynowa i rozporządzenie maszyn
Często przyjmuje się, że przeprowadzenie oceny ryzyka jest dobrowolne. Zarówno dyrektywa maszynowa 2006/42/WE, jak i nowe rozporządzenie w sprawie maszyn (UE) 2023/1230 jasno określają w załączniku I i załączniku III, że ocena ryzyka jest wymogiem obowiązkowym:
Producent (...) ma obowiązek przeprowadzić ocenę ryzyka, aby określić zasadnicze wymagania w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa, które mają zastosowanie do maszyny (...).
Dyrektywa niskonapięciowa
Dyrektywa niskonapięciowa 2014/35/UE (LVD, ang. Low Voltage Directive) nakłada całkowicie analogiczne obowiązki również na producentów:
Producent sporządza dokumentację techniczną. (...) obejmuje odpowiednią analizę i ocenę ryzyka.
Ocena ryzyka zgodnie z innymi dyrektywami
Wiele dyrektyw tzw. nowych ram prawnych wymaga przeprowadzenia odpowiedniej analizy i oceny ryzyka. Szczegółowe informacje na temat przepisów prawnych wymagających oceny ryzyka lub podobnych wymagań można znaleźć w naszym artykule specjalistycznym poświęconym nowym ramom prawnym (w języku angielskim).
Najważniejsze etapy procesu oceny ryzyka to:
Fragment iteracyjnego procesu zmniejszania ryzyka, EN ISO 12100:2010, rysunek 1
Metody zmniejszania ryzyka muszą być stosowane przez konstruktora w określonej kolejności. Kolejność ta opiera się na tzw. trzystopniowym iteracyjnym procesie zmniejszania ryzyka określonym w normie EN ISO 12100, który służy do systematycznej identyfikacji, oceny i minimalizacji zagrożeń związanych z maszynami. Trzy etapy procesu iteracyjnego to:
Ta wymagana prawem kolejność określona w normie EN ISO 12100 znajduje się w zmodyfikowanej terminologii zarówno w dyrektywie maszynowej, jak i rozporządzeniu maszyn. W przypadku produktów zgodnych z dyrektywą niskonapięciową odpowiednie informacje można znaleźć w przewodniku CENELEC 32.
W IBF wspieramy Państwa naszymi rozwiązaniami programowymi oraz seminariami w zakresie prawidłowego przeprowadzania oceny ryzyka w budowie maszyn i urządzeń (dyrektywa maszynowa i rozporządzenie w sprawie maszyn) oraz urządzeń elektrycznych (dyrektywa niskonapięciowa).
Safexpert to nasze sprawdzone tysiąckrotnie oprogramowanie do oznakowania CE i oceny ryzyka zgodnie z dyrektywą maszynową 2006/42/WE i rozporządzeniem maszyn (UE) 2023/1230 oraz dyrektywa niskonapięciowa 2014/35/UE. Dzięki modułowej budowie nasze rozwiązania oprogramowania są odpowiednie dla firm każdej wielkości – od jednoosobowych przedsiębiorstw, przez średnie firmy, aż po międzynarodowe koncerny.
Narzędzie to wspiera użytkownika, prowadząc go krok po kroku przez cały proces oceny ryzyka:
W zależności od zakresu Państwa projektów Safexpert oferuje specjalne moduły, które w znacznym stopniu wspierają Państwa i Państwa zespół w tworzeniu oceny ryzyka zgodnej z normą EN ISO 12100.
Nasze seminaria odbywają się na miejscu w różnych lokalizacjach w Niemczech, Austrii i Szwajcarii, natomiast wydarzenia w języku angielskim i francuskim są organizowane online.
Oprócz „klasycznych” seminariów praktycznych dotyczących oceny ryzyka i oznakowania CE, niektóre wydarzenia koncentrują się również na konkretnych zagadnieniach technicznych lub kwestiach prawnych; wydarzenia te są obecnie dostępne tylko w języku niemieckim.
Z przyjemnością oferujemy program szkoleniowy dostosowany do Państwa potrzeb bezpośrednio w Państwa firmie, również w języku angielskim i oczywiście na całym świecie!
Wskazówka: Aby uzyskać pomoc dotyczącą Safexpert i naszych usług w zakresie oznakowania CE, prosimy o kontakt z naszymi międzynarodowymi partnerami!
CO należy zrobić, KTO powinien to zrobić i KIEDY, aby jak najskuteczniej spełnić wymagania prawne dyrektywy maszynowej 2006/42/WE lub rozporządzenia maszyn (UE) 2023/1230. Są to główne pytania, na które odpowiada eBook „Ocena ryzyka w praktyce”. W miarę możliwości pominięto w nim szczegóły prawne.
Do pobrania
Oceny ryzyka są przeprowadzane – o ile w ogóle – po wytworzeniu maszyn przez jedną osobę. Takie postępowanie nie jest zgodne z wymaganiami prawnymi, ale zazwyczaj wiąże się z dużymi kosztami! Każda osoba zaangażowana w proces tworzenia produktu jest zobowiązana do udziału w ocenie ryzyka w ramach swojej działalności. Zagrożenia są wykrywane na wczesnym etapie, a odpowiednie środki są natychmiast ustalane. Eliminacja zagrożeń podczas uruchamiania lub bieżącej eksploatacji może być bardzo kosztowna!
Wszystkie osoby zaangażowane w procesy rozwojowe polegają na ewentualnym pełnomocniku CE lub koordynatorze CE. Osoba ta może koordynować, organizować lub wspierać, ale nie powinna być odpowiedzialna za operacyjne przeprowadzanie oceny ryzyka w projektach!
Nie wykorzystuje się ekonomicznych rozwiązań konstrukcyjnych bezpiecznych same w sobie. Zamiast tego instaluje się drogie urządzenia zabezpieczające, które nie byłyby konieczne w przypadku zidentyfikowanych zagrożeń i ocenionego ryzyka. Jakościowa ocena ryzyka może pomóc w uniknięciu niepotrzebnych środków bezpieczeństwa!
W instrukcji obsługi zamiast rozwiązań technicznych podaje się informacje dotyczące pozostałych zagrożeń. Liczne wyroki sądowe pokazują, że przestrzeganie kolejności wymaganej przez prawo jest szczególnie ważne dla uniknięcia przypadków odpowiedzialności cywilnej.
Oprogramowanie CE do systematycznego i profesjonalnego projektowania systemów bezpieczeństwa
Praktyczne seminaria poświęcone bezpieczeństwu produktów (w języku angielskim)
Dzięki serwisowi informacyjnemu CE-InfoService będą Państwo na bieżąco informowani o ważnych zmianach w zakresie bezpieczeństwa produktów (w języku angielskim).